نسبت بین انقلابی گری و دیپلماسی
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با یک گفتمان و شعار جدید همراه بود. شعاری به نام «اعتدال». شعار و کلیدواژه ای که به دلیل تفسیر نشدن آن از طرف مطرح کننده اش، دارای برداشتهای متفاوتی بوده و هست که هر کس آن را به نفع خود تفسیر می کند.
از آنجا که این شعار در نگاه اول زیبا است اما به خاطر دو پهلو بودن آن و تفسیر نشدنش، ممکن است آسیب های جدی را به بار آورد. همان گونه که برخی شعارها در طول این سالها به آسیب های جبران ناپذیری دچار شده اند. و هزینه هایی برای نظام داشته اند.
با گذشت زمان این شعار آنچنان که انتظار می رفت تفسیر نشد و فعالان جامعه خیلی به تفسیرش نپرداختند. و از طرف دیگر برخی نیروهای انقلابی را به افراطی گری و بی اعتدالی متهم کردند که با یک تأمل برداشت نادرستی است. و به نظر نگارنده، تعبیر «نرمش قهرمانانه» کلیدواژه ای است که رهبر انقلاب آن را برای تفسیر گفتمان «اعتدال» بیان نموده اند و در واقع گفتمان اعتدال را برای به انحراف کشیده نشدن تبدیل کردند به گفتمان «نرمش قهرمانانه».
نکته دوم اینکه: رهبر انقلاب در سال گذشته جمله «من دیپلمات نیستم، من انقلابى‌ام» را مطرح فرمودند که از طرف کاربران نیز به عنوان جمله برگزیده سال انتخاب شد. اتفاقا این جمله را در مقابل «دیپلمات بودن» بیان کردند. اما اکنون جمله «ما مخالف با حرکتهاى صحیح و منطقى دیپلماسى هم نیستیم؛ چه در عالم دیپلماسى ، چه در عالم سیاستهاى داخلى. بنده معتقد به همان چیزى هستم که سالها پیش اسم‌گذارى شد نرمش قهرمانانه». که دقیقا همان «دیپلمات بودن» را تأیید می کند.
آیا بین این دو جمله ایشان تناقضی است؟
آیا ایشان در مواضع خود تجدید نظر کرده اند؟
آیا این یک ترفند سیاسی است؟
برای رسیدن به حقیقت به نکات زیر توجه شود:
مقدمه: باید به اینگونه از گفتارها، به مانند آیات قرآن و روایات معصومین نگاه کرد. زیرا آنها هم در نگاه اول برای برخی تناقض دارند ولی در واقع چنین چیزی وجود ندارد. بلکه همانگونه که آیات قران محککم و متشابه دارد، روایات معصومین هم محکم و متشابه دارد. و به نظر نگارنده گفتار شخصیت هایی مانند ولی فقیه هم می تواند دارای محکم و متشابه باشد.
و در اینگونه موارد راه حل بسیار ساده است: ارائه متشابهات به محکمات و تفسیر آنها.
پاسخ: با نگاه بالا در واقع بین ایندو جمله نه تنها هیچ تناقض و اختلافی وجود ندارد بلکه به عمق مقصود گوینده آن پی می بریم.
۱. رهبر انقلاب هر دو جمله را در رابطه با سیاست خارجی خصوصا رابطه با آمریکا مطرح کردند. و این جزء واضحات است که موضع امام خمینی، نظام و رهبر انقلاب درباره مذاکره و رابطه با آمریکا چیست. «خوش بین نبودن به آمریکا، بی رحم بودن آمریکا، ...» همه تعبیراتی است که می دانیم رهبر انقلاب درباره مذاکره و رابطه با آمریکا چه می گویند.
اما مهم این است که در برخی مبارزات لازم است «حسینی» برخورد کنیم و در برخی شرایط «حسنی». امام حسین (ع) را به انقلابی بودن و امام حسن (ع) را به نرمش قهرمانانه می شناسیم. اما هر دو به یک هدف بود. الحسن و الحسین (ع) امامان قاما أو قعدا
لذا نرمش قهرمانانه و دیپلماسی قهرمانانه همان اندازه مهم است که انقلابی بودن مهم است.
۲. بصیرت مهمترین شرط سیاست است که ایشان آن را شرط اصلی در هر دو جمله دانسته اند. جالب اینکه ایشان در ابتدای سخنان خود خطاب به پاسداران، از بصیرت سخن می گویند و همچنین آنجا که کلیدواژه نرمش قهرمانانه را مطرح می کنند بلافاصله شرط آن را بصیرت می دانند.
«ما مخالف با حرکتهاى صحیح و منطقى دیپلماسى هم نیستیم... نرمش در یک جاهایى بسیار لازم است، بسیار خوب است؛ عیبى ندارد، اما این کشتى‌گیرى که دارد با حریف خودش کشتى میگیرد و یک جاهایى به دلیل فنّى نرمشى نشان میدهد، فراموش نکند که طرفش کیست؛ فراموش نکند که مشغول چه کارى است؛ این شرط اصلى است؛ بفهمند که دارند چه‌کار میکنند، بدانند که با چه کسى مواجهند، با چه کسى طرفند، آماج حمله‌ى طرف آنها کجاى مسئله است؛ این را توجّه داشته باشند». ۱۳۹۲/۰۶/۲۶
همچنین جزء توصیه های همیشگی ایشان به انقلابی ها و جوانان انقلابی این بوده که با بصیرت حرکت کنند. حتی در همان روحیه انقلابی خود مراقب بصیرت باشند.
«درست است که جوان طلبه‌ى انقلابى اهل عمل است، اهل فعالیت است، اهل تسویف و امروز به فردا انداختن کار نیست، اما باید مراقب باشد؛ نبادا حرکت انقلابى جورى باشد که بتوانند تهمت افراطى‌گرى به او بزنند. از افراط و تفریط بایستى پرهیز کرد... انقلابى باید بصیر باشد، باید بینا باشد، باید پیچیدگى‌هاى شرائط زمانه را درک کند. مسئله اینجور ساده نیست که یکى را رد کنیم، یکى را اثبات کنیم، یکى را قبول کنیم؛ اینجورى نمیشود. باید دقیق باشید، باید شور انقلابى را حفظ کنید، باید با مشکلات هم بسازید، باید از طعن و دق دیگران هم روگردان نشوید، اما باید خامى هم نکنید؛ مراقب باشید. مأیوس نشوید، در صحنه بمانید؛ اما دقت کنید و مواظب باشید رفتار بعضى از کسانى که به نظر شما جاى اعتراض دارد، شما را عصبانى نکند، شما را از کوره در نبرد. رفتار منطقى و عقلائى یک چیز لازمى است» ۱۳۸۹/۰۷/۲۹
همانطور که می بینید جمله «رفتار منطقی و عقلایی» هم درباره انقلابی بودن و هم درباره دیپلمات بودن به کار رفته است. این جمله تعبیر دیگری از همان بصیرت است.
